ის, რაც ლაქ-საღებავებზე უნდა ვიცოდეთ

ლაქ-საღებავები იყოფიან: წყლის ბაზასა და ორგანული გამხსნელების ბაზაზე დამზადებულ საღებავებად. წყლის ბაზაზე დამზადებული საღებავების შემკვრელად გამოიყენება პოლიმერების ნაწილაკები (სტიროლი, აკრილი), ხოლო ორგანულად ხსნად ბაზებში - ალკიდური ფისების ნაწილაკები. თანამედროვე ქიმია, გვაძლევს ჰიბრიდული პროდუქტების შექმნის შესაძლებლობას, რომლებშიც ერთდროულად შეიძლება შეგვხვდეს, როგორც პოლიმერული, ასევე ალკიდური ნაწილაკები. ლაქ-საღებავების თანამედროვე ტენდეცია მიემართება - ამ სფეროს მთლიანად წყლის ბაზაზე გადასვლისკენ, რომლებშიც შენარჩუნებული იქნება ორგანულად ხსნადი მასალების უპირატესობები.
წყლის ბაზასა და ორგანულად ხსნადი გამხსნელების ბაზაზე დამზადებული მასალების ძირითადი საექსპლუატაციო განსხვავებები:
ლაქ-საღებავები წყლის ბაზაზე:
- მეტად ეკოლოგიურია
- მალე შრება
- არ აქვთ უსიამოვნო სუნი
ალკიდური ლაქ-საღებავები, ორგანული გამხსნელის ბაზაზე:
- მეტად მტკიცეა
- მარტივად იწმინდება
- შედარებით დაბალი ღირებულება აქვს
- შედარებით დიდ ხანს შრება
- აქვს სპეციფიური სუნი
ნარევს, რომელიც შედგენილია ისეთი ნივთიერებებით, რომლებიც ერთმანეთში არ იხსნება, ეწოდება დისპერსიული. უფრო დეტალურად: დისპერსია - ესაა სითხე, რომელიც შედგება ორი ან მეტი, ერთმანეთში არახსნადი მასალისგან. გამოყოფენ ორი ტიპის დისპერსიას: სუსპენზიას (მყარი ნაწილაკები სითხეში, მაგალითად: მდინარის ქვიშა წყალში) და ემულსიას (სითხე სითხეში, მაგალითად ზეთი წყალში).
სხვადასხვა ლაქ-საღებავებზე შეიძლება იყოს მითითებული წყალ-დისპერსიული ან წყალ-ემულსიური საღებავი, უნდა ვიცოდეთ, რომ ეს დასახელებები, არანაირად არ მოქმედებენ, ლაქ-საღებავის თვისებებზე. მაგალითად: აკვარელი, გუაში და ნებისმიერი წყლოვანი საღებავი, წარმოადგენს წყალ-დისპერსიას.
ცალკე გამოვყოფთ ლატექსის საღებავის მცნებას. ლატექსს უწოდებენ კაუჩკის ბაზაზე დამზადებულ ელასტიურ მასალას, ასევე ლატექსი - წყლის დისპერსიაში არსებული ნებისმიერი პოლიმერული ნაწილაკის მოძველებული საზოგადო სახელია. ხანდახან ამ ორ მცნებას ერთმანეთში ურევენ, ფიქრობენ, რომ ლატექსის საღებავი - მეტად ელასტიურია. ეს - არასწორია. ლატექსის საღებავის ბაზაში, შეიძლება არსებობდეს უამრავი სხვადასხვა პოლიმერი, მაგრამ არ უნდა ვიფიქროთ, პოლიმერების წყალ დისპერსია, ამავდროულად ლატექსური იქნება. ყურადღება მიაქციეთ, იმას თუ რას ეძახიან აკრილის საღებავს, ასეთი საღებავები უმეტეს შემთხვევაში სტიროლ-აკრილის პოლიმერითაა დამზადებული, რაც თავისთავად ნიშნავს, რომ ლატექს-აკრილატურია.
ლაქ-საღებავების ძირითადი ტიპები და მათი დანიშნულება:
- საღებავი - მასალა, რომელიც შრობის შემდეგ, წარმოქმნის გაუმჭირვალე ფირს, გარკვეული ფერით. საღებავს გააჩნია გამოყენების ფართო სპექტრი, როგორც შიდა, ისე ფასადური სამუშაოებისთვის.
სპეციალიზირებული საღებავები(ემალი) - საღებავის ქვეჯგუფი, რომელიც კომპონენტების განსაკუთრებული შეხამების გამო, წარმოქმნის მეტად მტკიცე და მკვრივ ფირს.( ხშირ შემთხვევაში სიპრიალის მაღალი მაჩვენებლით)
ასეთი ტიპის საღებავების უმეტესობა, გამოირჩევა განსაკუთრებული სიმტკიცითა და უნივერსალურობით, ერთი და იგივე მასალა, შეიძლება გამოვიყენოთ შიდა და გარე სამუშაოებისათვის, ნებისმიერი ტიპის საფარზე(ხე, მინერალური და მეტალის ზედაპირები) ზოგიერთი მათგანი უძლებს მუდმივ მაღალ ტემპერატურას.
ლაქი - ნივთიერება, რომლის მთავარი თვისებაა, წარმოქმნას გამჭირვალე, ერთგვაროვანი ფირი ზედაპირზე. ე.ი. ლაქით დაფარული მასალის ზედაპირს დავინახავთ მკაფიოდ და შეუცვლელად. ლაქების ძირითადი მოვალეობაა დაიცვას ზედაპირი მექანიკური დაზიანებისაგან, რიგ შემთხვევებში კი ატმოსფერული ცვალებოადობისაგან.
გამჟღენთი - ლაქ-საღებავების ერთ-ერთი სპეციფიური სახეობა, რომელიც გამოიყენება ხის ზედაპირზე. გამოირჩევა იმით, რომ არ წარმოქმნის ფირს ზედაპირზე, არამედ აღწევენ შესაღები ზედაპირის სიღრმეში. ამის საშუალებით, ხეს ენიჭება გარკვეული შეფერილობა. უნდა აღინიშნოს, რომ გამჟღენთში გამოიყენება თხევადი სხვადასხვა შეფერილობის ნივთიერებები და არა პიგმენტი(მყარი ნაწილაკები) მასალას აქვს ნაკლები მედეგობა ულტრაიისფერი სხივების მიმართ.
ანტისეპტიკი - გააჩნია ღრმად შეღწევადობის თვისება, შეიძლება იყოს, როგორც უფერო, ასევე სხვადასხვა შეფერილობის. დამცავი კომპონენტები ამცირებენ გარე მავნე ფაქტორების ზემოქმედებას ხის ღრმა ფენებზე. როგორც წესი, არ ფარავენ ხის რელიეფსა და სურათს(ფაქტურას)
ლაზური - გამოიყენება ხის დაცვისთვის, აქვთ შეღწევადობის დაბალი მაჩვენებელი და წარმოქმნიან შედარებით მკვრივ და მტკიცე დამცავ ფირს.
გრუნტი: ლაქ-საღებავების განსაკუთრებული ტიპი, რომლის მთავარი მიზანია გააძლიეროს გარკვეული თვისება, განარჩევენ გრუნტების რამოდენიმე ძირითად სახეობას:
- ღრმად შეღწევადი - ზედაპირის სიღრმეში აღწევენ, აძლიერებენ, ამყარებენ ზედაპირს, ათანაბრებენ ზედაპირის შეწოვადობის უნარს, რის შემდეგაც მცირდება საღებავის ხარჯი.
- ადჰეზიური - ზრდის ადჰეზიას (წებვადობას) ზედაპირთან, იძლევა საშუალებას გამოვიყენოთ ლაქ-საღებავები რთულ, არაფოროვან ზედაპირზე.
- შემაბრკოლებელი - ათანაბრებენ ზედაპირის ტონს, ხელს უშლიან ლაქების გამოტანას შეღებილ ზედაპირზე. ათანაბრებენ შეწოვადობის უნარს და ამცირებენ ლაქ-საღებავის ხარჯს.
- ანტიკოროზიული - ანელებენ და ხელს უშლიან დაჟანგვის პროცესს მეტალებში.
- ბიოციდური - შეიცავენ აქტიურ დანამატებს, ხავსისა და სოკოს წინააღმდეგ.
- ხის დამცავი - ღრმად შეღწევადი გრუნტები, რომლებიც შეიცავენ აქტიურ ბიოციდურ დანამატებს, დამატებით იცავენ ხეს ატმოსფერული ფაქტორებისაგან, ათანაბრებენ შეწოვადობის უნარს ზედაპირზე და ამცირებენ ლაქ-საღებავის ხარჯს.